ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟ ΛΥΔΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ

Συντάκτης: Πάνου Δημήτριος, Εκπαιδευτικός ΠΕ70

Την Τρίτη 17/10/2017 το Σχολείο μας πραγματοποίησε την  πρώτη του εκπαιδευτική επίσκεψη για το σχολικό έτος 2017/2018 στο Βαπτιστήριο Λυδίας και στον Αρχαιολογικό χώρο Φιλίππων.

Βαπτιστήριο Λυδίας

Ο μνημειώδης σύγχρονος Ναός-Βαπτιστήριο-Προσκύνημα της Ισαποστόλου Αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας είναι φωτισμένη και εύστοχη  έμπνευση του τότε Μητροπολίτου Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου Κυρού Αλεξάνδρου.

Στον Ζυγάκτη ποταμό, δυτικά των αρχαίων Φιλίππων, όπου κατά την διήγηση του Ευαγγελιστού Λουκά (Πραξ.κεφ.στ.11) συνοδού του Παύλου, εβάπτισε ο Απόστολος των Εθνών την πρώτη Ελληνίδα-Ευρωπαία χριστιανή, την πορφυροπώλιδα Λυδία Φιλιππησία, της οποίας ο Κύριος με την χάριν του άνοιξε την καρδιά για να προσέξει και να κατανοήσει το κήρυγμα του Παύλου.

Την εκτέλεση του έργου του Ιερού Ναού-Βαπτιστηρίου ανέλαβε ο αρχιτέκτων μηχανικός Χρήστος Μπάτσης κατόπιν διενεργηθέντος πανελληνίου Διαγωνισμού, βάση των αρχιτεκτονικών σχεδίων του υφηγητού του Μετσοβείου πολυτεχνείου κ. Ιωάννου Κουμανούδη.

Το έργο αποπερατώθηκε το 1974 και παραδόθηκε στο τέλος του ιδίου έτους.

Ο Ναός-Βαπτιστήριο, με τα πολύ επιτυχή αρχιτεκτονικά σχέδια του κ. Ιωάννου Κουμανούδη, ένα έργο αριστουργηματικό, είναι σχεδιασμένο σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του Οκταγώνου. Στο κέντρο του οκταγώνου είναι η μαρμάρινη φιάλη όπου τελείται το βάπτισμα των νηπίων. Δεξιά και αριστερά του οκταγώνου υπάρχουν τα αποδυτήρια των ενηλίκων ανδρών-γυναικών όπου προετοιμάζονται για το Βάπτισμα.

Ανύσταχτο το ενδιαφέρον του αείμνηστου Μητροπολίτου Φιλίππων-Νεαπόλεως και Θάσου κυρού Προκοπίου για τους Φιλίππους και το Ιερό Βαπτιστήριο. Αμέσως μετά την ενθρόνισή του το 1974, πλουτίζει και περιποιεί  τον Ναό-Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας με μοναδικά έργα απείρου κάλλους και Ορθοδόξου παραδόσεως όπως:

1. Τα περίφημα υαλοστάσια με την τέχνη του vitral, έργα της ευσέβειας της καλλιτέχνιδος Μερόπης Πρέκα εξ? Αθηνών. Καμωμένα με πίστη και τέχνη μοναδικά στο είδος τους. Απεικονίζουν στην κόγχη του Ιερού τον ιδρυτή της Εκκλησίας των Φιλίππων, της πρώτης στην Ελλάδα και Ευρώπη Εκκλησίας, τον Απόστολο Παύλο και την Αγία Λυδία την Φιλιππησία, καθώς και άλλα Ιερά πρόσωπα δεμένα με τον τόπο και την τοπική Εκκλησία, δωρεά ευλαβών Καβαλιωτών.

2. Η ορθομαρμάρωση του εσωτερικού του Ναού-Βαπτιστηρίου από τοπικά Μάρμαρα, είναι έργο σημαντικό. Τοποθετημένα με ειδική τεχνική, επάνω σε ατσάλινες ράγες. Ο επισκέπτης θεωρεί πως είναι ανοιγμένα βιβλία εμπρός του.

3. Οι σφυρήλατοι χειροποίητοι πολυέλαιοι, όμοιοι με αυτούς των πρωτοχριστιανικών χρόνων, απλοί και λιτοί.

4. Το μαρμάρινο εικονοστάσιο (τέμπλο), πανομοιότυπο με αυτό της Α? Βασιλικής των Φιλίππων και ο μαρμάρινος επισκοπικός θρόνος των πρωτοχριστιανικών χρόνων.

5. Μοναδικά και απαράμιλλης αξίας τα ψηφιδωτά και οι αγιογραφίες του Ιερού Βαπτιστηρίου, από τον διακεκριμένο Αγιογράφο – ψηφιδογράφο κ. Βλάσιο Τσοτσώνη από την Κόρινθο. Θαυμάζει κανείς, ατενίζοντας στον τρούλο του Ιερού Βαπτιστηρίου, το ψηφιδωτό της Βαπτίσεως του Κυρίου, αντί του Παντοκράτορος όπως συνηθίζεται στους Ορθόδοξους Ναούς. Ένα έργο μοναδικό στη σύνθεσή του παγκοσμίως. Επίσης το ψηφιδωτό του Ιερού, η Παναγία Ζωοδόχος Πηγή, αντί της Πλατυτέρας. Για να γίνει έτσι το δέσιμο με το υδάτινο στοιχείο του ποταμού Ζυγάκτη και όλα τα γεγονότα της Βαπτίσεως της πορφυροπώλιδος Λυδίας.

6. Μοναδικές για τις συνθέσεις τους οι αγιογραφίες στη βάση του Οκταγώνου του τρούλου. Ιστορούν τα οκτώ (8) βαπτίσματα από τις πράξεις των Αποστόλων και μεταξύ αυτών και το βάπτισμα του Απόστολου Παύλου από τον Απόστολο Ανανία στη Δαμασκό. Επίσης, μέρος των Αγιογραφιών της οροφής, που πρόσφατα τοποθετήθηκαν και οι οποίες εξιστορούν τα γεγονότα που έλαβαν χώρα εις τους Φιλίππους μετά το όραμα και την άφιξη του Παύλου όπως: το κήρυγμα στο Ζυγάκτη ποταμό στις συνελθούσες γυναίκες, η βάπτιση της Λυδίας η φυλάκιση των Αποστόλων, ο σεισμός κ.λ.π. Οι αγιογραφίες της οροφής συνεχίζονται εντατικά καθώς επίσης και αυτές του Νάρθηκα του Ιερού Βαπτιστηρίου στου οποίου το δάπεδο είναι φιλοτεχνημένο μοναδικό ψηφιδωτό με την περιοδεία του Παύλου στους Φιλίππους, Βέροια, Αθήνα και Κόρινθο.

Μετά από εισήγηση του  Μητροπολίτου κυρού Προκοπίου προς την Ιεράν Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος ο Ιερός Ναός Βαπτιστήριον Αγίας Λυδίας κατέστη προσκύνημα με την επωνυμίαν « ΙΕΡΟΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΛΥΔΙΑΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΑΣ » και έχει δημοσιευθεί η απόφαση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ΦΕΚ.69 στις 30 Μαρτίου 2012.

Υπαίθριο Βαπτιστήριο

Στην όχθη του ποταμού Ζυγάκτη, έξω από τα τείχη των Φιλίππων η θεοσεβής Λυδία άκουσε προσεκτικά το κήρυγμα του Παύλου, πίστεψε και βαπτίσθηκε από τον μεγάλο Απόστολο και κατέστη η πρώτη Ελληνίδα-ευρωπαία χριστιανή.

Στον Ιερό τόπο της βαπτίσεώς της, στην παρακείμενη όχθη του ποταμού Ζυγάκτη, καθιερώθηκε υπαίθριο Βαπτιστήριο, όμοιο με εκείνα που σώζονται στις παλαιοχριστιανικές Βασιλικές των Φιλίππων σε σχήμα Σταυρού, μέσα στα ρέοντα νερά του ποταμού.

Στο υπαίθριο αυτό Βαπτιστήριο, το οποίο μας ανάγει στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους, τελούνται πλείστα όσα Βαπτίσματα ενηλίκων αδερφών μας οι οποίοι, αφού κατηχηθούν στην Ορθόδοξη Πίστη, τελούν εδώ, στον  ιστορικό και Άγιο τόπο, το Βάπτισμά τους.

Πηγή:

http://www.im-philippon.gr/index.php/mitropoli/topiki-agiologia

Η ισόρροπη κτιριακή ανάπτυξη του συγκροτήματος του βαπτιστηρίου της Αγίας Λυδίας και η προβολή στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινότητα της πνευματικής ακτινοβολίας και του σημαντικού ιστορικού ρόλου των Φιλίππων επιβάλει και πραγματοποιεί στα μέσα του 2011 την ανέγερση στον ευρύτερο χώρο του ιερού βαπτστηρίου ενός ακόμη οικοδομήματος κατάλληλο για τη δημιουργία ενός πνευματικού και επιστημονικού κέντρου όπου η κτιριολογική του οργάνωση είναι ικανή να πραγματοποιεί παγκόσμια συνέδρια .Το ¨κόσμημα¨ αυτό ονομάζεται «συνεδριακό κέντρο Απόστολος Παύλος» και εγκαινιάστηκε στις 20 Μαΐου 2011 από τον οικουμενικό πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.

Η Αγία Λυδία η Φιλιππησία

Ο συνοδοιπόρος του Αποστόλου Παύλου και οικείος των Φιλιππησίων Ευαγγελιστής Λουκάς καταγράφει στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων για την πρώτη επίσκεψή τους στους Φιλίππους και το βάπτισμα της πορφυροπώλιδος Λυδίας: «Όταν είδε το όραμα, ζητήσαμε αμέσως να φέρουμε σε αυτούς το χαρμόσυνο άγγελμα. Αφού λοιπόν ξεκινήσαμε από την Τρωάδα, πλεύσαμε κατ? ευθείαν στη Σαμοθράκη, την δε επομένη στη Νεάπολη και από εκεί στους Φιλίππους, η οποία είναι η πρώτη πόλη της περιοχής εκείνης της Μακεδονίας, μία αποικία Ρωμαϊκή, και μείναμε στην πόλη σε μέρος κοντά στον ποταμό, όπου νομίζαμε ότι υπήρχε τόπος προσευχής και καθίσαμε και μιλούσαμε στις γυναίκες πού είχαν συγκεντρωθεί εκεί. Κάποια γυναίκα, από την πόλη των Θυατείρων, ονομαζόμενη Λυδία, η οποία πωλούσε πορφύρα, γυναίκα θεοσεβής, άκουγε και ο Κύριος της άνοιξε την καρδιά, για να προσέχει σε όσα έλεγε ο Παύλος. Όταν βαπτίσθηκε αυτή και οι οικιακοί της, μάς είπε, «Εάν με κρίνατε ότι είμαι πιστή στον Κύριο, ελάτε να μείνετε στην οικία μου, και μάς πίεζε?»».

Στην πηγαία και ανεπιτήδευτη περιγραφή του πρώτου βαπτίσματος στους Φιλίππους από τον πρωτοκορυφαίο Απόστολο Παύλο εύκολα διακρίνεται η διαδικασία και επισημαίνονται οι βασικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή του νέου πιστού στη νέα εν Χριστώ ζωή και την ένταξή του στους κόλπους της Εκκλησίας. Οι Απόστολοι κήρυσσαν «Χριστόν εσταυρωμένον» και όσοι από τους ακροατές αποδέχονταν αβίαστα την αποστολική διδασκαλία, ακολουθούσαν την πράξη, πού καθορίσθηκε ήδη την ημέρα της Πεντηκοστής. Μετανοούσαν και βαπτίζονταν στο Όνομα του Ιησού Χριστού εξασφαλίζοντας έτσι τη συγχώρεση των αμαρτιών τους και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τη δυνατότητα να γεννηθούν στη νέα εν Χριστώ ζωή.

Στην όχθη του ποταμού Ζυγάκτη, έξω από τα τείχη των Φιλίππων, η θεοσεβής Λυδία, μαζί με άλλες γυναίκες, άκουσε προσεκτικά τη χριστοκεντρική διδασκαλία του Παύλου και με ανοικτή τη φωτισμένη καρδιά της αποδέχθηκε τη σωτήρια διδασκαλία. Αμέσως κατέβηκε στα νερά του νέου Ιορδάνου και βαπτίσθηκε μαζί με όλα τα μέλη της οικογένειάς της. Πανηγυρικά και έμπρακτα ομολογεί την πίστη της στον Χριστό και η ομολογία επιβραβεύεται με την αποστολική πράξη της βαπτίσεως και της επιθέσεως των χειρών επάνω στους βαπτισθέντες, για να μεταδοθούν οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος και να ξεκινήσει η εφαρμογή στο βίο τους, όλων εκείνων πού είναι αληθινά, σεμνά, δίκαια, αγνά, αγαπητά και η επιδίωξη οποιασδήποτε αρετής και οποιουδήποτε επαίνου.

Η μετάβαση όλων στην οικία της Λυδίας επισφράγισε το πασχάλιο μυστήριο του Χριστού, την ολοκλήρωση της πνευματικής ευωχίας της ευλογημένης εκείνης ημέρας, κατά την οποία στο Σώμα της Εκκλησίας εντάχθηκε με το βάπτισμα η πρώτη Ευρωπαία Χριστιανή των Φιλίππων.

Απολυτίκιο. Ήχος α?. Της ερήμου πολίτης.

Τον Θεόν σεβόμενη διανοίας ευθύτητι, το της χάριτος φέγγος διά Παύλου είσδεδεξαι, και πρώτη εν Φιλίπποις τώ Χριστώ, έπιστευσας θεόφρον πανοικεί· διά τούτο σε τιμώμεν ασματικώς, Λυδία Φιλιππησία. Δόξα τώ εύδοκησαντι εν σοί, δόξα τώ σε καταυγάσαντι, δόξα τώ χορηγούντι διά σού, ημίν τα κρείττονα.

Πηγή: http://www.diakonima.gr

Φίλιπποι

Η αρχαία πόλη των Φιλίππων ιδρύθηκε στις παρυφές των ελών που κάλυπταν το νοτιοανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Δράμας. Η πόλη των Φιλίππων είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της Ανατολικής Μακεδονίας. Οι πρώτοι οικιστές της ήταν άποικοι από τη Θάσο, που ίδρυσαν στα 360 π.Χ. την αποικία των Κρηνίδων. Ακμή γνώρισε η πόλη κατά τα ελληνιστικά χρόνια.

Οι Θάσιοι άποικοι ίδρυσαν την αποικία γνωρίζοντας τον πλούτο της περιοχής σε πολύτιμα μέταλλα, ξυλεία και γεωργικά προϊόντα Πολύ γρήγορα (365 π.Χ.) η νέα αποικία, που απειλείται από τους Θράκες, ζητά τη βοήθεια του Φιλίππου Β΄, βασιλιά της Μακεδονίας. Αυτός διαβλέποντας την οικονομική και στρατηγική σημασία της πόλης την καταλαμβάνει, την οχυρώνει και της δίνει το όνομά του: Φίλιπποι.

Κατά την περίοδο ανάπτυξης της, στα ελληνιστικά χρόνια η πόλη απέκτησε το τείχος της, το θέατρο, δημόσια οικοδομήματα και ιδιωτικές κατοικίες. Η διέλευση μέσα από τους Φιλίππους της «Εγνατίας οδού», το 2ο π.Χ. αι., προσέδωσε στην πόλη μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς τη μετέτρεψε σε σημείο αναφοράς της περιοχής.

Μάχη των Φιλίππων

Η μάχη των Φιλίππων τον Οκτώβριο του 42 π.Χ. σηματοδότησε την κατάργηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στη Ρώμη. Ο Βρούτος και ο Κάσιος, αφού δολοφόνησαν στη Ρώμη τον Ιούλιο Καίσαρα και έθεσαν τέρμα στο μοναρχικό και απολυταρχικό πολίτευμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, βρέθηκαν μ? ένα τμήμα του στρατού, στους Φιλίππους. Τη στρατιά αυτή οι ιστορικοί την ονόμασαν «Δημοκρατική». Υπήρχε όμως και το αντίπαλο δέος, η στρατιά της «Τριανδρίας», με αρχηγούς τους Αντώνιο και Οκταβιανό, τους συνεχιστές της πολιτικής του Ιουλίου Καίσαρα, που κατευθυνόταν στους Φιλίππους με σκοπό την πάταξη του κινήματος των Δημοκρατικών. Οι δυο στρατιές ήρθαν αντιμέτωπες στους Φιλίππους και η φονική μάχη έληξε με ήττα των Δημοκρατικών, γεγονός που είχε ως συνέπεια να καταργηθεί το δημοκρατικό πολίτευμα και στη Ρώμη να αναδειχθεί αυτοκράτορας ο Οκταβιανός Αύγουστος. Η κοσμοϊστορική αυτή μάχη, έξω από τα δυτικά τείχη της πόλης, που έθεσε τις βάσεις για τη ρωμαϊκή κοσμοκρατορία, επέδρασε ριζικά και στην τύχη των μακεδονικών Φιλίππων, που στα χρόνια των διαδόχων του Αλεξάνδρου είχαν χάσει τη σημασία τους. Η πόλη άλλαξε εντελώς τον χαρακτήρα της, αφού μετά την επικράτησή του και την εγκατάσταση βετεράνων στρατιωτών της μάχης και αποίκων, ο Οκταβιανός μετέτρεψε την πόλη σε ρωμαϊκή αποικία, την ξακουστή Colonia Augusta Julia Philippensis. Ρωμαίοι άποικοι εγκαταστάθηκαν (σε μικρό χρονικό διάστημα) στους Φιλίππους και της προσέδωσαν, επί 3 αιώνες, το χαρακτήρα ρωμαϊκής πόλης. Έτσι η πόλη μεγαλώνει, αποκτά ιδιαίτερη σημασία και αναδεικνύεται σε οικονομικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, λόγω της θέσης της πάνω στην Εγνατία οδό.

Ένα άλλο σημαντικό γεγονός όμως έμελλε και πάλι να αλλάξει τη φυσιογνωμία της πόλης. Η έλευση του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος ίδρυσε εδώ την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ. Η επικράτηση της νέας θρησκείας και η μεταφορά της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη προσέδωσαν αίγλη στους Φιλίππους. Κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια (4ος -6ος μ.Χ. αιώνες.) ιδρύθηκαν, στη θέση των ρωμαϊκών κτηρίων, το συγκρότημα του »Οκταγώνου», με τον μητροπολιτικό ναό τον αφιερωμένο στον Απόστολο Παύλο, καθώς και τρεις μεγαλόπρεπες βασιλικές.

Η πόλη αρχίζει να εγκαταλείπεται στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα εξαιτίας μεγάλων σεισμών και σλαβικών επιδρομών. Επιζεί στα βυζαντινά χρόνια, ως οχυρό φρούριο, ενώ η ερήμωσή της ολοκληρώνεται με την τουρκική κατάκτηση στα τέλη του 14ου αιώνα.

Η ανασκαφική έρευνα άρχισε στους Φιλίππους στα 1914 από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Αρχαιολογική Εταιρεία διενέργησαν συστηματικές ανασκαφές. Σήμερα η Αρχαιολογική Υπηρεσία, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή συνεχίζουν την αρχαιολογική έρευνα. Τα ευρήματα των ανασκαφών φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων. Κάθε χρόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (από το Μάιο ως το Σεπτέμβριο) γίνεται καθαρισμός του χώρου από τη βλάστηση για τη διευκόλυνση και την ασφαλή πρόσβαση των επισκεπτών.

Πηγή: http://odysseus.culture.gr

Αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων

Ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της ανατολικής Μακεδονίας, με μνημεία χαρακτηριστικά της ελληνιστικής, ρωμαϊκής και παλαιοχριστιανικής περιόδου.

Tα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα του αρχαιολογικού χώρου είναι:

Τα τείχη και η ακρόπολη

Τα τείχη ξεκινούν από την κορυφή του λόφου, περικλείουν τους πρόποδες του λόφου και τμήμα της πεδιάδας (πρώτη φάση: Φίλιππος Β΄, δεύτερη φάση: Ιουστινιανός Α΄ (527-565 μ.Χ.). Στο εσωτερικό της ακρόπολης υπάρχει πύργος υστεροβυζαντινών χρόνων.

Το Θέατρο

Το αρχαίο θέατρο Φιλίππων είναι ένα αξιόλογο και σημαντικό μνημείο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της ακροπόλεως και στηρίζεται στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πέρασε από διάφορες φάσεις και το θέατρο έχει υποστεί πολλές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων.
Η πρώτη φάση του θεάτρου είναι την εποχή του Φιλίππου Β? το 356 π.Χ. Την εποχή αυτή η ορχήστρα είχε σχήμα πετάλου.
Την εποχή της ρωμαϊκής αποίκισης γίνονται αλλαγές στο θέατρο ώστε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των νέων θεαμάτων. Τον 3ο μ.Χ. αιώνα το θέατρο μετατρέπεται σε αρένα για θηριομαχίες. Η ορχήστρα στρώνεται με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες και κτίζεται ψηλό τείχος για την προστασία των θεατών κατά τη διάρκεια του θεάματος.
Κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια οι συνήθειες και τα ήθη του κόσμου για ακόμη μια φορά αλλάζουν και το θέατρο εγκαταλείπεται.
Σήμερα σώζονται πολλά στοιχεία από το θέατρο. Έχει δεχθεί όμως διάφορες επεμβάσειςγια να μπορέσει να φιλοξενήσει το φεστιβάλ Φιλίππων.
Το φεστιβάλ Φιλίππων
Είναι ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ της Ελλάδας. Λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι στο χώρο του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων και φιλοξενεί θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.
Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 1957 και η πρώτη παράσταση που φιλοξενήθηκε ήταν η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη με πρωταγωνιστές την Μαλαίνα Ανουσάκη και τον Κώστα Λειβαδά.
Το φεστιβάλ γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και το θέατρο παρουσιάζει μεγάλη επισκεψιμότητα όλο το χρόνο και όχι μόνο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Απέχει από την πόλη της Καβάλας περίπου 16 χλμ. και η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη για όποιον θέλει να επισκεφτεί το αρχαίο αυτό μνημείο.
Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων
Απέναντι από το αρχαίο θέατρο βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πήρε το όνομά της το 356 π.Χ. από τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β?.
Ο περίβολος των τειχών της πόλης ξεκινούσε από την κορυφή του λόφου και καθώς προχωρούσε στη νότια πλαγιά περιέκλειε στους πρόποδες του λόφου ένα τμήμα της πεδιάδας. Η αρχαιότερη φάση του περιβόλου ανάγεται στην εποχή του Φιλίππου Β΄ και η νεότερη στα χρόνια του Ιουστινιανού Α΄(527 ? 565 μ.Χ.). Το συνολικό μήκος της περιμέτρου των τειχών έφτανε τα 3,5 χλμ. Το τείχος ενισχυόταν από ισχυρούς πύργους. Από πύργους πλαισιώνονταν επίσης και οι τρεις πύλες που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές. Στους επισκέπτες είναι προσιτή μόνο η τελευταία η οποία ονομάζεται από τους ανασκαφείς πύλη της Νεάπολης, γιατί από αυτήν ξεκινούσε ο δρόμος για το λιμάνι της Νεάπολης (σημερινής Καβάλας).
Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη μια ανάμεικτη περιήγηση, αφού οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Το οκτάγωνο, η ρωμαϊκή αγορά, οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές, τμήματα των τειχών της πόλης, είναι τα πιο γνωστά από αυτά.

Η Αγορά (Forum)

Αποτελούσε το διοικητικό κέντρο των Φιλίππων στη Ρωμαϊκή εποχή. Είναι ένα ενιαία σχεδιασμένο συγκρότημα δημοσίων κτηρίων που οργανώνονται γύρω από μία κεντρική πλατεία με μνημειακότερα κτίσματα το βορειοανατολικό και βορειοδυτικό ναό.

Η Παλαίστρα

΄Εχει καλυφθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της από την Βασιλική Β΄. Περιλάμβανε περίστυλη κεντρική αυλή, δωμάτια και μικρό αμφιθέατρο. Ο καλύτερα διατηρημένος χώρος είναι οι βεσπασιανές στην ΝΑ γωνία του κτηρίου.
Η Φυλακή του Αποστόλου Παύλου
Σύμφωνα με την παράδοση πιστεύεται ότι στον χώρο αυτό φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ρωμαϊκή δεξαμενή ύδατος η οποία μετατράπηκε σε λατρευτικό χώρο.

Η Βασιλική Α

Μεγάλη τρίκλιτη βασιλική διαστάσεων 130 Χ 50 μέτρα, με εγκάρσιο κλίτος στην ανατολική πλευρά, τετράγωνο αίθριο, υπερώο πάνω από τα κλίτη και το νάρθηκα και ιδιότυπη φιάλη. Χρονολογείται στο τέλος 5ου αιώνα μ.Χ. Στο μεσαίο κλίτος διατηρούνται τμήματα της πολυτελούς πλακόστρωσης και μέρος του άμβωνα. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι τοιχογραφίες (μίμηση ορθομαρμάρωσης) του προθαλάμου παρεκκλησίου.

Η Βασιλική Β

Τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και προσκτίσματα στα βόρεια και νότια (φιάλη, διακονικό). Χρονολογείται γύρω στα 550. Το σχεδόν τετράγωνο κεντρικό κλίτος καλυπτόταν με θόλο ο οποίος στηριζόταν σε μεγάλους πεσσούς. Με δεύτερο θόλο στεγαζόταν το Ιερό Βήμα. Ο γλυπτός της διάκοσμος αντανακλά κωνσταντινοπολίτικη επίδραση.

Βασιλική Γ

Μεγαλοπρεπής τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και εγκάρσιο κλίτος, διπλό άμβωνα, πολυτελή μαρμαροθετήματα δαπέδου και πλούσιο γλυπτό και αρχιτεκτονικό διάκοσμο. Χρονολογείται στον 6ο αιώνα.

Οκταγωνικός ναός

Αντικατέστησε γύρω στα 400 μ.Χ. τον πρώτο μικρό ναό (ευκτήριο οίκο) που ήταν αφιερωμένος στον Απόστολο Παύλο. Είναι οικοδόμημα τετράγωνο εξωτερικά, οκτάπλευρο εσωτερικά. Πυρήνας του μεγάλου συγκροτήματος είναι ο καμαροσκεπής τάφος-ηρώον των ελληνιστικών χρόνων.
Ανάμεσα στην Εγνατία οδό και τα λατρευτικά κτίσματα του Οκταγώνου βρίσκεται ένα από τα Βαλανεία (λουτρά) των Φιλίππων. Το διόροφο Επισκοπείο των Φιλίππων καταλάμβανε το οικοδομικό τετράγωνο ανατολικά του Οκταγώνου. Το συγκρότημα περιλαμβάνει ακόμη φιάλη, βαπτιστήριο και μνημειακό πυλώνα προς την Εγνατία οδό.

Πηγή: http://www.gtp.gr

Μεγάλη επιτυχία για την Ελλάδα αποτελεί η  έγκριση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της εγγραφής του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCΟ στο πλαίσιο της 40ης Συνόδου της που διεξήχθη στις 15/7/2016 στην Κωνσταντινούπολη.

Οι Φίλιπποι αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους και πληρέστερους αρχαιολογικούς χώρους της  Βόρειας Ελλάδας, με πλήθος μνημείων, τα οποία συνδέονται με τη διαχρονική εξέλιξη της πόλης από την ελληνιστική περίοδο μέχρι τα ύστερα βυζαντινά χρόνια. Η στρατηγική της θέση, που διέκρινε ο Φίλιππος Β΄, αναβαθμίζεται με την «Εγνατία Οδό». Μετά τη δραματική μάχη το 42 π.Χ. που καθόρισε την πολιτική ιστορία του ρωμαϊκού κράτους ζει μια περίοδο ακμής ως ρωμαϊκή αποικία (Colonia Augusta Julia Philippensis). Σε αυτό το ζωηρό αστικό κέντρο ήρθε ο Απόστολος Παύλος και ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος το 49/50 μ.Χ., γεγονός που έμελλε να αλλάξει τόσο τη φυσιογνωμία της πόλης, όσο και της ηπείρου. Με την αναγνώριση του Χριστιανισμού και την καθιέρωσή του ως επίσημης θρησκείας του κράτους στην πόλη ιδρύθηκαν επιβλητικοί χριστιανικού ναοί, ένα πανόραμα παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής.

Η κατάρτιση του φακέλου της υποψηφιότητας του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2015 υπήρξε αποτέλεσμα μιας συντονισμένης και συστηματικής προσπάθειας των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και ο Αθλητισμού και ειδικά της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και συγκεκριμένα της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου και του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Σημαντική ήταν επίσης η αρωγή του πρώην Δήμου Φιλίππων και του νυν Δήμου Καβάλας, που εκφράζουν την ένθερμη υποστήριξη της τοπικής κοινωνίας.

Ο φάκελος υποβλήθηκε στη συνέχεια στην απαιτητική διαδικασία της αξιολόγησης από το αρμόδιο για την πολιτιστική κληρονομιά συμβουλευτικό όργανο της UNESCO, το διεθνές ICOMOS. Στη διάρκεια της αξιολόγησης συνεχής ήταν η υποστήριξη της υποψηφιότητας από τα στελέχη του ΥΠΠΟΑ.

Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς η Εξέχουσα Οικουμενική Αξία της πόλης των Φιλίππων τεκμηριώνεται τόσο βάσει της αρχαιολογικής και αρχιτεκτονικής της κληρονομιάς (κριτήριο (iv)),  όσο και λόγω της παρουσίας του Αποστόλου Παύλου η οποία σηματοδότησε τις απαρχές του Χριστιανισμού στην Ευρώπη (κριτήριο (iii)).

Η σημαντική αυτή επιτυχία, ένας ακόμη σταθμός στο πολυσχιδές έργο του ΥΠ.ΠΟ.Α. και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας έρχεται να τονίσει το εύρος και τις δυνατότητες της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας για περαιτέρω προβολή και ανάδειξη αλλά και τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που δημιουργεί. Μετά την ένταξη του Αρχαιολογικού Χώρου των Φιλίππων ο Κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς αριθμεί πλέον 18 εγγραφές από την Ελλάδα.